2024 жылы 24 қыркүйекте Астана қаласы әкімдігінің «Наз» мемлекеттік би театры» МКҚК-да (бұдан әрі-Театр) «Мемлекет шеңберіндегі Сыбайлас жемқорлықтың салдары » тақырыбында дәріс өткізілді. Іс-шараға театр қызметкерлері қатысты. Бұл іс-шараны театрдың комплаенс-менеджері Тәпен Мәди Олжасұлы өткізді. Аталған дәрістер ҚР-да сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл бойынша қабылданған саясатты орындау шеңберінде өткізілді.
Сыбайлас жемқорлық жаһандық проблема болып табылады және оның теріс әсері дамыған елдерде де, дамушы елдерде де сезіледі. Сыбайлас жемқорлық экономикаға елеулі зиян келтіреді. Бұл инвестициялардың төмендеуіне әкеледі, мемлекеттік институттарға деген сенімді төмендетеді және нарықтық механизмдерді бұрмалайды. Келісімшарттар мен тендерлерді ең білікті компаниялар емес, көп пара бергендер жеңсе, бұл өнім мен қызмет сапасының төмендеуіне әкеледі. Сыбайлас жемқорлығы жоғары елдерде үкіметтер заңсыз қаржы ағындарында үлкен соманы жоғалтады. Дамушы елдер жыл сайын заңсыз қаржы ағындарынан жүздеген миллиард доллар жоғалтады. Бұл инфрақұрылымды дамытуға, білім беруге және денсаулық сақтауға бағытталуы мүмкін ақша.
Сыбайлас жемқорлық мемлекеттің әлеуметтік негіздеріне нұқсан келтіреді. Ол кедейлік пен теңсіздікті күшейтеді. Азаматтардың өмірін жақсарту үшін пайдаланылуы мүмкін ресурстар сыбайлас жемқорлардың қалтасына түседі. Сыбайлас жемқорлық деңгейі жоғары елдерде әлеуметтік теңсіздік пен байлар мен кедейлер арасындағы алшақтық артып келеді, сонымен қатар көптеген азаматтар үшін өмірге қауіп төндіруі мүмкін.
Мысал ретінде 2023 жылғы Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы Ұлттық баяндамаға сәйкес Алматы қаласында санитарлық-қорғау аймақтарында құрылыс салу фактілеріне жол берілді. Төтенше жағдайлар министрлігінің мәліметінше, көшкіндер, көшкіндер мен сел көшкінінің қауіпті аймағында 5 мыңға жуық ғимарат бар, бұл 29 мыңнан астам тұрғынның қауіпсіздігіне қауіп төндіреді.
Сыбайлас жемқорлықтың экономикалық және әлеуметтік факторларының жиынтығы демократиялық институттарға нұқсан келтіреді және мемлекеттік органдарға деген сенімнің әлсіреуіне әкеледі. Азаматтар сайлаудың адалдығы мен әділеттілікке деген сенімін жоғалтады. Бұл саяси тұрақсыздыққа және наразылық сезімдерінің өсуіне әкелуі мүмкін.
Осыған байланысты сыбайлас жемқорлықтың ұзақ мерзімді теріс салдары бар. Ол мемлекеттік бағдарламалардың тиімділігін төмендетеді және тұрақты дамуға кедергі келтіреді. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы тиімді күрес болмаса, кедейлікті азайту, денсаулық сақтау мен білім беруді жақсарту бойынша күш-жігер пайдасыз болады. Сыбайлас жемқорлық деңгейі жоғары елдер экономикалық дағдарыстар мен кедейлікке жиі ұшырайды .
Қазақстанда сыбайлас жемқорлықпен белсенді күрес жүргізілуде және соңғы жылдары сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатты жақсарту үшін қадамдар жасалды.
Transparency International компаниясының 2023 жылғы сыбайлас жемқорлықты қабылдау индексіне сәйкес, Қазақстан 180 елдің ішінде 97-ші орында . Ұстаным идеалдан алыс болса да, Қазақстан үкіметі жағдайды жақсарту үшін белсенді шаралар қабылдауда. Қазақстанда сыбайлас жемқорлыққа қарсы белсенді шаралар қабылдануда. Сонымен қатар, Қазақстан БҰҰ-ның Сыбайлас жемқорлыққа қарсы конвенциясына (UNCAC) қол қойды және осы құбылысқа қарсы күрес жөніндегі халықаралық бастамаларға белсенді қатысады.
Сыбайлас жемқорлық-бұл экономикалық проблема ғана емес, сонымен қатар әлеуметтік және саяси. Оның салдары өмір сапасының төмендеуіне, экономикалық тоқырауға және саяси тұрақсыздыққа әкеледі. Қазақстанда сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес үшін шаралар қабылдануда, бірақ аса маңызды нәтижелерге қол жеткізу үшін құқықтық институттарды нығайту, биліктің ашықтығы мен есептілігін арттыру жөніндегі жұмысты жалғастыру қажет.
Жаһандық тәжірибе көрсеткендей, сыбайлас жемқорлыққа қарсы табысты күрес мемлекеттің де, азаматтық қоғамның да бірлескен күш-жігерін талап етеді. Тек үйлестірілген іс-әрекеттер ғана сыбайлас жемқорлықтың төмендеуіне және әділ қоғамның құрылуына әкелуі мүмкін.
Астана қаласы әкімдігінің «Наз» мемлекеттік би театры» МКҚК-да (бұдан әрі-Театр) 2024 жылғы 10 маусымнан 2024 жылғы 20 маусымға дейін сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне ішкі талдау жүргізілді.
2024 жылдың 24 маусымынан 2024 жылдың 28 маусымына дейін нәтижелерді ашық талқылау өткізілді.
Жария талқылау шеңберінде ескертулер түспегендіктен, 2024 жылғы 1 тамыздан бастап сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін талдаудың қорытынды нұсқасы және сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін ішкі талдау нәтижелері бойынша анықталған сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар жасауға ықпал ететін себептер мен жағдайларды жою жөніндегі іс-шаралар жоспары бекітілді.
2023 жылы жүргізілген сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне ішкі талдауды орындау бойынша қосымша ақпарат берілді.
Сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін ішкі талдау қорытындылары бойынша құжаттама:
– Сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне ішкі талдау жүргізуге бұйрық
Астана қаласы әкімдігінің «Наз» мемлекеттік би театры» МКҚК-да 2024 жылғы 10 маусымнан 2024 жылғы 20 маусымға дейін «Сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін ішкі талдау нәтижелері бойынша талдамалық анықтама жобасы» дайындалды.
2024 жылғы 24 маусымнан 2024 жылғы 28 маусымға дейін сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін ішкі талдау нәтижелерін жария талқылау жүргізілуде.
Мүдделі тараптар үшін талдаумен танысуды сұраймыз.
Талдау бойынша өз ескертулеріңізді поштаға жібере аласыз naz-halik@mail.ru
2023 жылғы 28 шілдеде жария талқылау қорытындысы бойынша жиналыс өткізіледі, барлық мүдделі тараптардың алдын ала хабарланған жағдайда қатысуға құқығы бар.
Қатысуға өтінімдерді, сондай-ақ талдау бойынша өз ескертулерін комплаенс-менеджері Тәпен М.О. WhatsApp 8-747-256-13-69 жіберуі мүмкін.
Сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін ішкі талдау нәтижелері бойынша талдамалық анықтама жобасы
2024 жылғы 10 маусымнан 2024 жылғы 5 шілдеге дейін Астана қаласы әкімдігінің «Наз» мемлекеттік би театры» МКҚК (бұдан әрі – Театр) сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне ішкі талдау жүргізілетін болады.
Театр қызметіндегі сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне ішкі талдау келесі бағыттар бойынша жүргізіледі:
1) театрдың қолданыстағы құқықтық актілерінде, ішкі құжаттарда сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін анықтау.
2) театрдың ұйымдастырушылық-басқарушылық қызметінде сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін анықтау.
3) мүдделер қақтығысына байланысты сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін анықтау.
4) қаржы-шаруашылық қызметпен байланысты сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін анықтау.
5) өзге мәселелерге байланысты сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін анықтау.
Сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін ішкі талдау нәтижелерін жария талқылау 2024 жылғы 24 маусымнан 2024 жылғы 28 маусымға дейін жүргізіледі.
2024 жылғы 01 шілдеден 2024 жылғы 05 шілдеге дейін сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін ішкі талдаудың қорытынды нұсқасын жүзеге асырылады.
Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар немесе тәуекелдер жасауға ықпал ететін себептер мен жағдайларды жою жөніндегі талдау нәтижелері мен іс-шаралар жоспарының жоспарын жариялау Тетра сайтында «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл мәселелері» бөлімінде Сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін ішкі талдаудың қорытынды варинатына қол қойылғаннан кейін 5 жұмыс күні ішінде жүзеге асырылады.
Астана қ. 01.04.2024 жыл
2024 жылғы 1 сәуірінде Астана қаласы әкімдігінің «Наз» мемлекеттік би театры» МКҚК-да (бұдан әрі-Театр) «сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін ішкі талдау» тақырыбында дәріс өткізілді. Іс-шараға театр қызметкерлері қатысты. Бұл іс-шараны театр комплаен-менеджер Тәпен Мәди Олжасұлы өткізді.
Квазимемлекеттік ұйымдардағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл элементтерінің бірі сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне ішкі талдау жүргізу болып табылады. Дәріс барысында сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне ішкі талдау жүргізу ерекшеліктері түсіндірілді.
Сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне ішкі талдауды құрылымдық бөлімше, сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне ішкі талдау субъектісінің бірінші басшысы айқындайтын лауазымды адам (лауазымды адамдар) немесе оның шешімімен құрылатын жұмыс тобы жүргізеді.
Сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне ішкі талдау: 1) объективтілік; 2) шынайылық; 3) ашықтық; 4) жан-жақтылық қағидаттарында жүргізіледі.
ҚР азаматтары мен қоғамдық ұйымдардың талдау жүргізудің басталғаны туралы хабарлау кезінде тиісті ұйымға сұрау салу жолдай отырып, сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін ішкі талдауға қатысуға құқығы бар.
Ескертулер анықталған немесе сыбайлас жемқорлық тәуекелдері анықталған кезде азаматтар сайтта көрсетілген байланыстар бойынша қызметшіге сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін ішкі талдау шеңберінде осы аспектілерді қосу үшін комплаенске жүгіне алады. Тәуекелді растау кезінде ұйымның құзыреті шеңберінде осы тәуекелді жою мәселесі пысықталуға тиіс.
Сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін ішкі талдау нәтижелері сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін ішкі талдау субъектісінің интернет-ресурсында орналастырылады.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл мәселелері бойынша белсенді азаматтық ұстанымның маңыздылығы атап өтілді
Жиналыс өткізді: Тәпен М. О.
2024 жылғы 29 ақпанда Астана қаласы әкімдігінің «Наз» мемлекеттік би театры» МКҚК-да (бұдан әрі-Театр) «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс қызметі» тақырыбында дәріс өткізілді. Іс шараға театр қызметкерлері мен орталықтандырылған кітапхана жүйесінің №3 кітапхана қызметкерлері қатысты. Бұл іс-шараны театр комплаен-менеджер Тәпен Мәди Олжасұлы өткізді.
Дәрістің басында комплаенс сөзінің жалпы анықтамасы берілді. Комплаенс қалыптасуының қысқаша тарихы айтылды. Комплаенс ағылшын тілінен аударылған. compliance-сәйкестік; to comply — сәйкестік етістігінен шыққан.
Комплаенстің қалыптасуына 1960-70 жылдардағы сыбайлас жемқорлық жанжалдары болды. Осы оқиғалардың нәтижесінде 1977 жылы АҚШ — тың «Шетелдегі сыбайлас жемқорлық практикасына қарсы күрес туралы» Заңы (FCPA-Foreign Corrupt Practices Act) қабылданды, ол қатаң бақылау ережелерін бекітті, бухгалтерлік және қаржылық құжаттамаға қойылатын талаптарды бекітті, мемлекеттік қызметшілермен өзара іс-қимыл ережелерін анықтады. Сыбайлас жемқорлықты бұзумен байланысты 1980 жылдардағы одан әрі жанжалдар комплаенс жүйесін дамытуды тек заңнамалық талаптарға сәйкестікке ғана емес, сонымен қатар бизнесті жүргізудің этикалық принциптерін сақтауға да бағыттады.
Комплаенс Бүкіләлемдік практикасы шеңберінде қызмет қаржы секторының мекемелеріне көбірек бағытталды және ішкі құжаттарды сыртқы реттеуші құжаттармен реттеумен айналысты.
Қазақстан Республикасында сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс қызметі «сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» Заңның негізінде әрекет етеді. Қосымша квазимемлекеттік сектор субъектілеріндегі комплаенс қызметі 2023 жылғы 31 наурыздағы «квазимемлекеттік сектор субъектілеріндегі сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс-қызметтер туралы Үлгілік ереже» негізінде әрекет етеді. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы комплаенс қызметі бірінші кезекте квазимемлекеттік сектор субъектілерінде сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін барынша азайту жөніндегі мақсаттарды көздейді.
Дәріс аясында квазимемлекеттік сектордағы комплаенс қызметінің ерекшеліктері түсіндірілді. Комплаенс қызметінің жария бөлігі белгіленді. Қазіргі уақытта азаматтардың квазимемлекеттік сектор субъектілерінде сыбайлас жемқорлық тәуекелдері анықталған кезде комплаенс қызметіне жүгінуге мүмкіндігі бар. Сыбайлас жемқорлық фактілері анықталған кезде Қазақстанның сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметіне жүгіну керек.
Квазимемлекеттік сектор субъектілерінде сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне ішкі талдау жүргізу кезінде азаматтардың жария талқылауға және ұсыныстар немесе ескертулер енгізуге қатысу мүмкіндігі бар екендігі атап өтілді.
Астана қаласы әкімдігінің «Наз» мемлекеттік би театры» МКҚК (бұдан әрі-Театр) 2023 жылғы 15 желтоқсанда комплаенс қызметі жұмысының аралық қорытындылары бойынша жиналыс өткізді және төменде келтірілген анықтамалық ақпарат ұсынылды.
Комплаенс қызметі жұмысының аралық қорытындылары бойынша анықтама
2023 жылғы 14 желтоқсанда Астана қаласы әкімдігінің «Наз» мемлекеттік би театры» МКҚК-да (бұдан әрі-Театр) «Әкімшілік сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар» тақырыбында дәріс өткізілді. Іс-шараға театр қызметкерлері қатысты. Бұл іс-шараны театр комплаен-менеджер Тәпен Мәди Олжасұлы өткізді. Аталған дәрістер ҚР-да сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл бойынша қабылданған саясатты орындау шеңберінде өткізіледі.
2023 жылғы 25 қыркүйекте Астана қаласы әкімдігінің «Наз» мемлекеттік би театры» МКҚК-да «сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастырудағы отбасының рөлі» тақырыбында дәріс өткізілді.
«Наз» мемлекеттік би театры» МКҚК-да 2023 жылғы 1 маусымнан бастап 30 маусымға дейін сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне ішкі талдау жүргізілді.
2023 жылдың 3 шілдесінен 13 шілдесіне дейін нәтижелерді көпшілік талқылау өткізілді.
«Наз» мемлекеттік би театры « МКҚК-да 2023 жылғы 1 маусымнан бастап 2023 жылғы 30 маусымға дейін сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне ішкі талдау жүргізілді.
2023 жылдың 6 маусымында «Наз» мемлекеттік би театры» МКҚК-да «Сыбайлас жемқорлық туралы түсінік және оны жою әдістері. Лоббизм» тақырыбында дәріс өткізілді. Дәріс орталықтандырылған кітапхана жүйесінің №3 кітапханасында бірлесіп өткізілді. Іс-шараға Театр және кітапхана қызметкерлері қатысты. Дәрісті театр комплаен-менеджер Тәпен Мәди Олжасұлы өткізді.
2023 жылғы 30 мамырдан бастап, 2023 жылғы 30 маусымға дейін «Наз» мемлекеттік би театры» МКҚК (бұдан әрі – Театр) сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне ішкі талдау жүргізілетін болады.
2023 жылғы 27 қаңтарда «Наз» мемлекеттік би театры» МКҚК-да «Терминология мен мақсаттардағы, сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес шеңберіндегі проблемалар» тақырыбында дәріс өткізілді. Дәріс орталықтандырылған кітапхана жүйесінің №3 кітапханасында бірлесіп өткізілді. Іс-шараға Театр және кітапхана қызметкерлері қатысты. Дәрісті театр заңгері Тәпен Мәди Олжасұлы өткізді.
